ANONİM ŞİRKETLERDE ÇAĞRISIZ GENEL KURUL HAKKINDA

-HUKUK BÜLTENİ-

                                               BÜLTEN TARİHİ: 09.04.2020

1. GİRİŞ

Çağrısız genel kurul Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) m. 416 ve Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul Ve Esasları İle Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik (“BTY”) m. 12 hükümlerinde düzenlenmiştir. İlgili düzenlemelere göre bütün pay sahipleri veya temsilcileri, aralarından biri itirazda bulunmadığı takdirde genel kurula katılmaya ve genel kurul toplantılarının yapılmasına ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, çağrıya ilişkin usule uyulmaksızın, genel kurul olarak toplanabilir ve bu toplantı nisabı var olduğu sürece karar alabilirler. Çağrısız genel kurul, anonim şirketler hukuku açısından istisnalar oluşturan bir kurum olarak karşımıza çıkmaktadır. Aşağıda ki anlatımlarımızla çağrısız genel kurulu ve özelliklerini ele alacağız.

2. ŞARTLARI

TTK m. 416 hükmünde yer alan üç şartın gerçekleşmesi halinde anonim şirket genel kurulunun çağrı usulüne uyulmadan yani çağrı yapılmadan toplanması mümkündür. Bu üç şartı şu şekilde sıralayabiliriz:

• Genel kurul toplantısına bütün pay sahipleri ve temsilcilerinin katılması
• Pay sahipleri veya temsilcilerden hiçbirinin toplantının çağrısız olarak yapılmasına itiraz etmemesi
• Genel kurula katılmaya ve genel kurul toplantılarının yapılmasına ilişkin hükümlere aynen uyulması[1].

İlk şart olan bütün pay sahipleri ve temsilcilerinin katılması ile çağrısız genel kurul için genel toplantı nisabından ayrılarak toplantı nisabı olarak yüzde yüz katılım kabul edilmiştir. Şayet ortaklardan ya da temsilcilerinden biri veya birkaçı yok ise, buna rağmen diğer ortaklar toplanarak kendi aralarında karar almışlarsa, alınan bu kararlar yok hükmündedir[2]. İlgili Yargıtay kararlarına baktığımızda da “…çağrısız yapılan ortaklar genel kurulunun ise yasal düzenlemenin aksine davacı ortağa haber verilmeksizin ve onun katılımı olmaksızın davacı dışındaki diğer ortakların katılımı ile yapıldığı gerekçesi ile davanın kabulüne, davalı şirketin 14/10/2016 tarihli olağanüstü genel kurul toplantısında alınan kararların yok hükmünde olduğunun tespitine karar verilmiştir…” denilerek[3] bir ortağın katılımı olmaksızın alınan kararların yok hükmünde olduğu yönünde verilen yerel mahkeme kararlarının onandığını görmekteyiz. Çağrısız genel kurul için toplantı nisabı yüzde yüz olmakla birlikte karar nisabı olarak karşımıza kanunda öngörülen nisaplar çıkmaktadır.

Toplantının çağrısız yapılmasına hiçbir itirazın olmaması şartı ile neyin kastedildiği ilgili madde gerekçesinde “…toplantının çağrısız yapılmasına ilişkin itiraz daha sonra yapılamaz; yapılması genel kurulun karar alma ehliyetini ortadan kaldırmaz. Söz konusu itiraz gündeme geçilinceye kadar yapılmalıdır.” ifadelerine yer verilerek açıklanmış[4], pay sahipleri veya temsilcileri tarafından söz konusu itirazın ne zamana kadar yapılabileceği belirtilmiştir. İtiraz sözlü olabileceği gibi, toplantıyı terk etmek suretiyle örtülü de olabilir[5]. Bir ortağın toplantıyı bazı kararlar alındıktan sonra terk etmesi durumunda o ana kadar alınan kararlar geçerliğini koruyacaktır, TTK m. 416/1 hükmü gereğince bir ortak genel kurul toplantısını terk ettikten sonra ise karar alınamaz[6].

Üçüncü şart olarak karşımıza çıkan genel kurula katılmaya ve genel kurul toplantılarının yapılmasına ilişkin hükümlere aynen uyulması kavramı ile ne anlatılmak istendiğini bir örnekle açıklamamızda fayda olacaktır. TTK m. 407/3 ve BTY m. 27/1-a hükümleri ile hangi şirketlerin genel kurullarına bakanlık temsilcisinin katılımının zorunlu olduğu düzenlenmiştir. İlgili madde hükmü gereği bakanlık temsilcisinin genel kurula katılmasının zorunlu olduğu şirketlerde toplantı çağrısız da yapılsa bakanlık temsilcisinin mevcudiyeti gereklidir.

3. GÜNDEME MADDE EKLENEBİLMESİ

TTK m. 413/2 hükmü gereği kural olarak anonim şirketler genel kurulunda gündemde bulunmayan konular müzakere edilemez ve karara bağlanamaz. Kanun koyucu tarafından ilgili madde hükmünde kanuni istisnaların saklı olduğu hususu da belirtilmiştir. TTK m. 416/2 hükmünde çağrısız genel kurulda gündeme oybirliği ile madde eklenebileceği ve aksine esas sözleşme hükmünün geçersiz olacağı belirtilmiştir. Bu yönüyle çağrısız genel kurul gündeme bağlılık ilkesinin bir istisnasını oluşturmaktadır. Aksine esas sözleşme hükümlerinin geçersiz olmasına sebep olarak ilgili madde gerekçesinde tüm pay sahiplerinin oy birliği ile almak istedikleri bir kararın esas sözleşme ile önlenmesinin haklı bir sebebinin bulunmaması gösterilmiştir[7].

4. SONUÇ

Çağrısız genel kurul yukarıda da değindiğimiz üzere şirketler hukukunun gündeme bağlılık ilkesi gibi bazı temel ilkelerinin istisnasını teşkil etmektedir. Çağrısız genel kurulun en önemli özellikleri arasında herhangi bir çağrı prosedürüne uyulmadan genel kurul toplantısının gerçekleştirilmesi yer almaktadır. Toplantı ve karar nisabı olarak tüm üyelerin katılımının belirlenmiş olması pay sahibi sayısı fazla anonim şirketlerin bu şekilde toplanıp karar almasını çok zor bir hale getirmiştir. Çağrısız genel kurul ile toplanılıp karar alınması pay sahibi sayısının sınırlı olduğu ve tek adam ortaklığı olarak karşımıza çıkan anonim şirketlerde daha olanaklıdır[8]. Çağrısız genel kurul bazı yönleri ile anonim şirketler hukuku açısından istisna teşkil etse de “genel kurula katılmaya ve genel kurul toplantılarının yapılmasına ilişkin hükümlere aynen uyulması” çağrısız genel kurulun şartları arasında yer almaktadır. Özetle çağrısız genel kurul kimi yönleri ile istisna teşkil eden kimi yönleri ile anonim şirketler hukuku hükümlerine aynen uyulan bir kurum olarak karşımıza çıkmaktadır.

Saygılarımızla

Forensis Hukuk Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için bir hukuk bürosuyla bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz.