COVID-19 SALGINI NEDENİYLE PAKET TUR SÖZLEŞMELERİNİN FESHİ HAKKINDA

-HUKUK BÜLTENİ-

                                               BÜLTEN TARİHİ:20/05/2020

I. Genel Olarak

Paket tur sözleşmeleri ile seyahat acenteleri, müşterilerine ulaşım, konaklama ve diğer turistik hizmetlerini toplu halde sunarak daha ucuz ve kolay seyahat imkanı sağlamakta olup son dönemlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Paket tur sözleşmelerine avantajları sebebiyle müşteriler tarafından çok erken rezervasyon yaptırılarak bedelleri ödenebilmektedir. COVID-19 Salgını sebebiyle alınan önlemler çerçevesinde, özellikle yurtdışı çıkışları dahil olmak üzere seyahat kısıtlamaları meydana gelmiştir. Bu kapsamda acenteler tarafından önceden planlanan seyahatler zorunlu olarak iptal edilmek durumunda kalınmıştır. Paket turların iptal edilmiş olması, seyahat bedellerini önceden ödeyen müşteriler için Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği (PTSY) ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) kapsamında birtakım haklar sağlamaktadır. Ayrıca Ticaret Bakanlığı tarafından, 15 Mayıs 2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile ‘COVID-19 Salgını Nedeniyle Sözleşmenin Feshi’ başlıklı geçici madde eklenmiştir. Paket tur sözleşmelerinin COVID-19 Salgını nedeni ile iptal edilmesi üzerine önceden rezervasyon yaptıranların mevzuat hükümleri çerçevesinde ve son değişiklikler neticesinde nasıl bir yol izleyecekleri önem arz etmektedir.

II. Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliğinde Yapılan Değişiklik

PTSY’nin 16. Maddesinde sözleşmenin feshi düzenlenmiştir. Yönetmeliğe eklenen COVID-19 nedeniyle sözleşmenin feshine ilişkin geçici maddeden önce katılımcılar, COVID-19 Salgını nedeniyle sözleşmenin feshini, PTSY m. 16/4 kapsamında mücbir sebep haline dayanarak yapabilecek ve bu halde fesih bildiriminin paket tur düzenleyicisi veya aracısına ulaşmasından itibaren on dört gün içerisinde katılımcıya bedel iadesi yapılacaktı. Salgının ülkemizdeki ve tüm dünyadaki ekonomik etkileri gözetildiğinde özellikle turizm sektörünün neredeyse tamamen durmuş olduğu düşünüldüğünde acentelere esneklik sağlayan bir yönetmelik değişikliğinin yapılması gerekmiştir. Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) tarafından, acentelerin lehine PTSY’ye geçici madde eklenmesi için yetkili makamlara yapılan başvuru neticesinde, Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile PTSY’ye geçici madde eklenmiştir. 

“Covid-19 salgını nedeniyle sözleşmenin feshi

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin 16’ncı maddesi kapsamında yapılan bedel iadelerinin, fesih bildiriminin paket tur düzenleyicisi veya aracısına ulaşmasından itibaren on dört gün içerisinde yapılması esastır. Ancak, COVİD-19 salgını nedeniyle, 5/2/2020 tarihinden itibaren ifası öngörülen ve hava yolu ile ulaştırma içeren paket tur sözleşmelerine ilişkin bedel iadelerinde, paket tur düzenleyicisi veya aracısı tarafından hava taşıma işletmelerine ödenip belgelendirilen uçuş bedeli, uçuş yasağı kalktıktan sonraki altmışıncı günü izleyen on dört gün içerisinde katılımcıya iade edilir.

(2) Katılımcının bilgilendirilmesi ve açık onayının alınması koşuluyla, ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar hariç olmak üzere katılımcının ödemiş olduğu bedel, uçuş yasağı kalktıktan sonraki altmışıncı günü izleyen on dört gün içerisinde iade edilir.

(3) Katılımcının birinci veya ikinci fıkrayı tercih ettiğine ilişkin yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bilgilendirilmesi ve onayının alınmasında ispat yükü paket tur düzenleyicisi veya aracısına aittir.”

Geçici maddenin 1. fıkrasında yapılan düzenlemeye göre, 05/02/2020 tarihinden itibaren ifası öngörülmüş olan paket turların havayolu ile ulaştırma içeren bir paket tur sözleşmesi olması halinde, bedel iadeleri yapılırken acenteler tarafından havayolu şirketlerine ödendiği belgelendirilen uçuş bedelleri gidilecek yerdeki uçuş yasağının kalkmasından sonraki altmışıncı günü izleyen on dört gün içerisinde katılımcıya iade edilecektir. Bu fıkra ile normal şartlarda on dört gün içerisinde ödenmesi gereken bedel içerisinden, uçak biletine ilişkin iade bedeli açısından yetmiş dört gün içerisinde iade edileceği düzenlenerek acentelere kolaylık sağlanmıştır. Dikkat edilmesi gereken husus acentelere kolaylık sağlayan birinci fıkranın yalnızca uçuş bedeline ilişkin olmasıdır.

Katılımcılara seçimlik bir hak tanıyan geçici maddenin 2. fıkrasındaki düzenlemeye göre; katılımcıya yapılacak bildirim neticesinde katılımcının açık onayının olması halinde PTSY m. 16 kapsamında normal şartlarda ödenmesi gereken fesih bedelinin gidilecek yerdeki uçuş yasağının kalkmasını izleyen altmış günden sonraki on dört gün içerisinde iade edilebileceği düzenlenmiştir. Katılımcılar uçuş bedeli iadesini ancak birinci fıkraya göre alabilecek ve uçuş bedeli dışında kalan iade bedeli açısından PTSY m. 16 ve geçici maddenin 2. fıkrasına göre bir seçim yapacaktır. 2. fıkrada yapılan düzenleme uçuş bedeli dışındaki bedel iadelerinde tüm inisiyatif katılımcılara bırakılmıştır. Son olarak geçici maddenin 3. fıkrasında, katılımcıların geçici maddenin 1. veya 2. maddelerden hangisini tercih ettiğine ilişkin bildirim ve açık onayının alınmasına ilişkin ispat yükü paket tur düzenleyicisi üzerinde bırakılmıştır.

Acenteler yapılan bu yönetmelik değişikliği ile ekonomik olarak bir nebze olsun rahatlayabilecektir. Zira COVID-19’un etkileri en çok mevcut paket sözleşmelerini etkilemiş olsa da yeni paket tur sözleşmelerinin yapılması da mümkün olmamaktadır. Acenteler neredeyse hiçbir gelirleri olmadan paket tur sözleşmelerinin iade bedellerini ödemeye çalışmaktadır. Acentelerin COVID-19 Salgını nedeniyle içine düşmüş olduğu ekonomik durum düşünülerek yönetmelikte bu değişliğin yapılması çok yerinde olmuştur.

Katılımcılar açısından önem arz eden husus yönetmelik değişikliği ile katılımcılara değil acentelere kolaylıklar getirilmiştir. Katılımcıların paket tur sözleşmelerini fesih hakları zaten TKHK ve PTSY kapsamında mevcuttur. Çıkarılan yönetmeliğin katılımcılara birtakım haklar sağladığı yönündeki paylaşımlar, reklamlar vs. dikkate alınmamalıdır.

Paket tur sözleşmesini feshetmek isteyen katılımcıların bedel iadelerini alamaması üzerine çıkacak hukuki uyuşmazlık hallerinde paket tur sözleşmesinin bedeline göre Tüketici Mahkemesine veyahut Tüketici Hakem Heyetine başvurması mümkün olacaktır. Tüketici Hakem Heyetlerine 2020’de yapılacak başvurular için üst sınır 10.390 TL’dir. Bu tutarın üstünde kalan uyuşmazlıklar için artık Tüketici Mahkemesi yetkili olacaktır. Katılımcılar, acentenin bulunduğu yerdeki Tüketici Mahkemesinde dava açabileceği gibi TKHK m. 73/5’te düzenlenen, tüketici davalarının tüketicinin ikametgahı mahkemesinde de açabileceğine ilişkin özel yetkiye dayanarak kendi yerleşim yerindeki Tüketici Mahkemesinde de dava açabilecektir. Katılımcılar Tüketici Mahkemesi bulunmayan yerlerde genel yetkili mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açacaktır.

III. Sonuç ve Değerlendirme

Paket Tur Sözleşmelerinin COVID-19 salgını nedeniyle feshine ilişkin PTSY’ye 15.05.2020 tarihinde getirilen geçici madde ile acentelere esneklik sağlanmıştır. Yönetmeliğe eklenen geçici madde ile, COVID-19 nedeniyle fesih halinde iade bedeli içerisindeki uçuş bedelinin uçuş yasağının kalkmasından sonraki altmış günü izleyen on dört gün sonunda yapılacağı düzenlenmiştir. Uçuş bedeli dışındaki iade tutarları açısından da katılımcılara seçimlik hak tanınmış ve katılımcının düzgün bir biçimde bilgilendirildiği ve açıkça kabul ettiği durumlarda da bedel iadesinin uçuş yasağı kalktıktan sonraki altmış günü izleyen on dört gün sonunda yapılacağı düzenlenmiştir. Katılımcıların bilgilendirilmesi ve geçici maddenin 2. fıkrasında yer alan açık onayın alındığına ilişkin ispat yükü paket tur düzenleyen üzerindedir. Yönetmeliğe eklenen geçici madde ile turizm sektörü ve acentelerin içine düştüğü ekonomik çıkmaz karşısında bir nebze olsun rahatlamaları amaçlanmıştır.

Saygılarımızla

Forensis Hukuk Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için bir hukuk bürosuyla bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz.