ENERJİ PERFORMANS SÖZLEŞMELERİNE GENEL BİR BAKIŞ

-HUKUK BÜLTENİ-

                                               BÜLTEN TARİHİ: 16.04.2020

I.Enerji Kullanımda Tasarrufun Gerekliliği

Gündelik hayatın her alanında neredeyse aralıksız olarak ihtiyaç duyduğumuz elektrik enerjisi, sadece gündelik hayatımızın da ötesinde üretimin merkezi olan sanayilerin mevcudiyetinin de temel unsurunu oluşturmaktadır.

Enerjinin elde ediliş yöntemlerinden ciddi bir kısmı petrol ya da doğalgaza dayanmakta olup, bu ürünlerin çok büyük bir kısmının yurtdışından satın alınması ülke ekonomisi için ciddi bir problem yaratmakta, uzun yıllardır gündemden düşmeyen cari açığın en önemli kalemlerinden birisini oluşturmaktadır.

Enerji üretiminin ekonomide dışa bağımlılığa neden olmasının yanı sıra, termik santraller, hidroelektrik santralleri, nükleer enerji santralleri gibi enerji üretim yöntemlerinin doğaya dostça yaklaşmadığı neredeyse herkesçe kabul edilen bir gerçektir.

Gerek ekonomide dışa bağımlılık yaratması gerekse de doğaya verdiği ya da verebileceği potansiyel zararlar insanların üretimde ve günlük hayatta enerjiden vazgeçmesine neden olmayacağından, günümüzde üretilen elektrik enerjisinin mümkün olan en az kayıpla kullanılmasını sağlamak ülkelerin birincil hedefi olmaktadır.

Herhangi bir işi yapabilmek için halihazırda harcanmakta olan enerji miktarından daha az enerji harcanabilmesi mümkün ise gerek tüketicilerin gerekse enerjiyi üretimde kullanan kişilerin bu konuda çalışma yapmaları ve gereken değişiklikleri gerçekleştirmeleri hem kişinin kendi ekonomisi hem çevre hem de makro ekonomi açısından son derece faydalı olacaktır.

Bu kapsamda ülkemizde kamu otoritelerince bazı çalışmalar da gerçekleştirilmektedir. Örneğin 25 Ocak 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile, enerji verimliliğini artıracak projelerde özel bir takım teşvikler öngörülmüş, kişi ve kurumların harcamakta olduğu enerjinin azaltılarak aynı işlerin yapılması ve enerjide yapılacak azaltmalar ile tasarrufun sağlanması hedeflenmiştir.

II.Bir Enerji Tasarruf Yöntemi Olarak Enerji Performans Sözleşmesi

Kişilerin şahsi olarak ya da kurumsal olarak enerji ihtiyacının azaltması birtakım masraflara neden olabilmektedir. Bireysel kullanıcıların dahi enerji harcamalarını azaltabilmesi için en basit şekliyle evde kullandıkları çok enerji harcayan ampuller yerine günümüzde oldukça yaygınlaşan ve tasarruf ampulü olarak adlandırılan ampulleri alarak kullanması gerekmektedir ve bu yeni ampuller hiç şüphesiz ki bir masraf kalemidir. Daha sonra çok enerji harcayan beyaz eşyaların değiştirilmesi gündeme geldiğinde enerji tasarrufu için gereken değişime harcanması gereken para kişileri zor duruma düşürebilecek seviyelere çıkabilmektedir. Bir evde dahi enerji tasarrufunu gerçek anlamda yapabilmek için gerekli olan ekonomik değer göz korkutucu seviyelere varırken, bu miktarların daha büyük ölçekteki kurumlar ya da üretim tesisleri için hangi seviyelere çıkabileceğini tahmin etmek çok zor değildir.

Günümüzde bazı şirketler ve kamu kurumları alanında uzman kişi ya da kuruluşlarla anlaşarak halihazırda harcadıkları enerji miktarlarını ve bu miktarları azaltabilmek için gerekli önlemleri tespit edebilmek amacıyla sözleşme yapmakta ve enerji tasarrufunu gerçekleştirebilmek için bazı önlemler almaktadır. Ancak yukarıda da ifade ettiğimiz üzere bu tasarrufların gerçekleştirilmesi şirketler açısından ciddi bir maliyet gerektirmekte ve şirketlerin nakit pozisyonlarını etkilemektedir. Bazı şirketler sadece bu masraftan kaçınabilmek için enerji tasarrufunu göz ardı etmeyi tercih edebilmektedir.

İşte enerji performans sözleşmeleri enerji tasarrufu için masraf yapmak istemeyen ya da masraf yapacak ekonomik gücü olmayan kişi ya da kurumlar için bir çözüm önerisi sunmaktadır. Şirketler yapacakları olan bu sözleşme ile kasalarından hiç para harcamaksızın enerji tasarrufunu sağlayacak ve ileriye dönük olarak enerji için harcamak zorunda olduğu parayı harcamayacağı için israf edilen enerjiden kâr dahi elde edebilecektir.

Bu sözleşme türünde temel olarak iki taraf bulunmakta olup, taraflardan birisi harcadığı enerjide tasarruf etmek isteyen kişi ya da kurum iken, sözleşmenin diğer tarafı enerji tasarrufu için gerekli olan tespiti yapıp sonrasında gerekli olan değişiklikleri kendisinin doğrudan ya da üçüncü bir kişi aracılığıyla sağlayacağı finansman ile yapacak olan Enerji Servis Şirketi’dir (Energy Service Company-ESCO). Örneğin bir şirketin üretimde kullandığı bir makinanın harcadığı enerjinin azaltılabilmesi ya da makinayı daha efektif çalıştırabilmek için gerekli olan bir cihaz var ise, üretimi yapan şirketin bu cihazı alarak bir yatırım yapması yerine ESCO bu cihazı sağlayacak ve şirketin enerji tüketimini azaltacaktır. Bu sayede tasarruf etmek isteyen şirket tasarruf öncesinde örneğin 100 lira elektrik faturası öderken, tasarruf önlemleri sonrasında 75 lira elektrik ödeyecek ise taraflar aralarındaki anlaşma uyarınca tasarruf edilen 25 lirayı kendi aralarında paylaşacaklardır. Yapılan sözleşme neticesinde şirket hem daha az elektrik faturası ödeyecek hem de kasasından hiç para çıkmadan ekstra giderlerini azaltmış olacaktır.

Bu sözleşme türünün dünyadaki örneklerinden ilki Amerika Birleşik Devletleri’nde uygulanmış olup, günümüzde halen başarılı bir şekilde uygulanmaya devam edildiği görülmektedir. Hakeza Avrupa’da Almanya bu konuda öncülük etmiş, sonrasında diğer Avrupa ülkelerinde de bir enerji tasarruf yöntemi olarak enerji performans sözleşmeleri başarılı bir şekilde uygulanmaktadır.

Ülkemizde de özellikle yukarıda bahsettiğimiz 25 Ocak 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile verimlilik artırıcı projeler kapsamında bu konuda devlet desteği sağlandığı görülmekte, şirketler enerji tasarrufu sağlayarak kar elde etmesinin yanı sıra, bu tasarrufu sağladıkları için devletten ayrıca destek elde etme imkanına kavuşmaktadır.

III.Sonuç

Enerjide verimliliği sağlamak hem ekonomik hem de çevresel nedenlerle günümüzde bir zorunluluk halini almışken, bu konuda harekete geçmek birtakım maliyetlere neden olmaktadır. Enerji performans sözleşmeleri sayesinde şirketler bu maliyetlere katlanmadan gerekli önlemleri alma işini ESCO’lara devretmek suretiyle enerji tasarrufunu sağlayabilecektir. Hatta günümüzde bu konuda özel olarak devlet tarafından bu hususta ayrıca ödenekler ayrıldığı, böylece şirketlerin hem enerjide sağladığı tasarruf sayesinde hem de bu konuda alma imkanına sahip olduğu teşvikler ile fayda sağlayabileceği görülmektedir.

Saygılarımızla

Forensis Hukuk Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için bir hukuk bürosuyla bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz.