ENERJİ VERİMLİLİĞİNDE DEVLET TEŞVİKLİ GÖNÜLLÜ ANLAŞMALAR

-HUKUK BÜLTENİ-

                                               BÜLTEN TARİHİ: 17/04/2020

I- GİRİŞ

25/1/2020 tarihli ve 31019 sayıl Resmî Gazete’de yayımlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelikte (“Yönetmelik”) Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Türkiye’de enerji verimliliği alanında çok önemli adımlar atılmıştır. Bu noktada Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (“Bakanlık”) verimlilik arttırıcı projelere vereceği desteği arttırma yoluna gitmiştir. Bu bültende endüstriyel işletmelerin gönüllü anlaşmalar ile enerji verimliliği hususunda teşvik edilmesi prosedürü açıklanmaya çalışılacaktır.

II- GÖNÜLLÜ ANLAŞMALAR

Yönetmeliğin 18. maddesinde enerji kaynaklarının ve enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak üzere “gönüllü anlaşmalar” tanımlanmıştır. Buna göre herhangi bir endüstriyel işletmesi için üç yıl içerisinde enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az yüzde on oranında azaltmayı taahhüt ederek Bakanlık ile gönüllü anlaşma yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, Bakanlığın internet sayfasında yayınlanan başvuru formu ile birlikte her yıl Mayıs ayında Bakanlığa başvurabileceklerdir (m. 18/I).

Elektrik üretim lisansına sahip tüzel kişiler dışındaki yıllık toplam enerji tüketimleri beş yüz TEP ile bin TEP arasında olan, ticaret ve/veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet gösteren ve her türlü mal üretimi yapan işletmeler de, aşağıdaki şartları sağlamak kaydıyla başvuru yapabilirler (m. 18/III).

III- BAŞVURU ŞARTLARI

Gönüllü anlaşmalar için başvuru şartları şunlardır:

a) Belgelendirmeye esas olan yürürlükteki TS EN ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Standardına göre Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite olmuş veya Türk Akreditasyon Kurumu tarafından kabul edilen kurumlarca akredite olmuş uygunluk değerlendirme kuruluşlarınca verilmiş belgeye sahip olunması veya belgelendirme başvurusu yapıldığına dair başvuru yapılan kurum veya kuruluş tarafından düzenlenmiş belge sunulması.

b) Başvuru tarihi itibarıyla, endüstriyel işletmenin ENVER portalına kayıtlı olması.

c) 9 uncu maddenin birinci fıkrası (yıllık toplam enerji tüketimi bin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerinde, enerji yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesini temin etmek üzere, her bir endüstriyel işletmesindeki çalışanları arasından enerji yöneticisi sertifikasına sahip birisini enerji yöneticisi olarak görevlendirilmesi) ve 32 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında (kamu, ticari ve hizmet binaları, işletmeler, elektrik üretim tesisleri ve organize sanayi bölgelerinin Bakanlık tarafından belirlenen formata uygun olarak bildirimlerini her yıl Mart ayı sonuna kadar ENVER portalına girmesi) yükümlülüklerin yerine getirilmiş olması.

IV- BAŞVURULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yönetmelik m. 18/II’ye göre başvurular, Başkan onayı ile kurulan gönüllü anlaşma değerlendirme komisyonu tarafından değerlendirilir. Bu noktada önem taşıyan bir husus Bakanlık ile daha önce yaptığı gönüllü anlaşma kapsamında taahhütlerini yerine getirmiş olmasına rağmen daha sonraki yıllarda daha önce gönüllü anlaşma yaptığı endüstriyel işletmesinde enerji yoğunluklarını artırmış olan gerçek veya tüzel kişilerin ilgili endüstriyel işletmesine ait başvuruları değerlendirmeye alınmamasıdır. Ayrıca Bakanlık ile yaptığı gönüllü anlaşma kapsamında taahhütlerini yerine getirmeyenlerin başvurularının beş yıl süreyle değerlendirmeye alınmayacağı hüküm altına alınmış; m. 19/II’de tanımlanan mücbir sebepler ise bundan istisna tutulmuştur. Koronavirüs (COVID-19) salgını bu nokta mücbir sebep teşkil edebilecektir. Başvuru formunda eksiği olmayan ve eksiklerini tamamlayan endüstriyel işletmelerin başvuru tarihinden önceki yıllara ait enerji yoğunlukları m. 18/II-de de belirtilen formül kullanılarak hesaplanır. Gönüllü anlaşma yapılacak endüstriyel işletmeler toplam puanlara göre yapılan sıralamaya göre en yüksek puandan başlamak suretiyle Bakan onayı ile belirlenir.

V- GÖNÜLLÜ ANLAŞMALAR KAPSAMINDA DESTEKLERİN UYGULANMASI

Gönüllü anlaşmaların işletmelere getirdiği finansal teşvik Yönetmelik m. 20’de belirlenmiştir. Buna göre Bakanlık ile gönüllü anlaşma yapan ve taahhüdünü yerine getiren gerçek veya tüzel kişilerin ilgili endüstriyel işletmesinin anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin yüzde otuzu, Bakanlık ödeneklerinin yeterli olması durumunda ve bir milyon Türk Lirasını geçmemek kaydıyla Bakanlık bütçesinden karşılanır. Taahhüdünü yerine getirmeyen endüstriyel işletmelere ise herhangi bir destek ödemesi yapılmaz (m. 20/IV).

Uygulanacak desteğin ödeme planı gönüllü anlaşma dönemi sonunda Bakanlık ödenekleri ile sınırlı kalmak kaydıyla Bakanlık tarafından belirlenir. Geçmiş yıldan kalan desteklerin ödenmesine öncelik verilmek suretiyle, cari yıla ait toplam kullanılabilir ödeneğin o yıla ait toplam destek miktarına oranı nispetinde ödeme yapılır. Bu şekilde yapılacak ödemeler ve ödemelerdeki gecikmeler için herhangi bir hak veya faiz talebinde bulunulamaz (m. 20/V).

Anlaşma dönemi içinde işletmenin devri, başka bir işletme ile birleşmesi ve nev’i değişikliği durumunda, bu husus Bakanlıkça değerlendirilerek, gönüllü anlaşmanın devamına veya sonlandırılmasına karar verilir (m. 20/IX).

VI- 2020 YILI GÖNÜLLÜ ANLAŞMA BAŞVURULARI

Bakanlık https://enerji.gov.tr/tr-TR/Bakanlik-Duyurulari/2020-Yili-Gou-Anlasma-Basvurulari-Alinmaya-Baslanmistir linkinde 2020 yılı için gönüllü anlaşma başvurularının alınmaya başlandığını ilan etmiştir. Söz konusu duyuruya göre, gönüllü anlaşma başvuruları 01 Mayıs 2020 - 01 Temmuz 2020 tarihleri arasında alınacaktır.

Başvurular, posta yoluyla “Enerji Verimliliği ve Çevre Dairesi Başkanlığı Nasuh Akar Mah. Türkocağı Cad. No:2 06520 Çankaya/Ankara” adresine posta yoluyla yapılacak ve ayrıca halil.ayaz@enerji.gov.tr adresine mail yoluyla gönderilecektir.

Gönüllü Anlaşma desteklerinden yararlanmak isteyen endüstriyel işletmelerin aşağıdaki şartları sağlamaları esastır. Bu şartları sağlamayan başvurular değerlendirmeye alınmaz.

a) Başvuru tarihi itibarıyla, Bakanlık veri tabanına kayıtlı olması,
b) Enerji yöneticisi sertifikasına sahip birisini enerji yöneticisi olarak görevlendirmesi,
c) Son üç yıla ait yıllık toplam enerji tüketimlerinin ortalamasının beş yüz TEP ve üzeri olması ve bu bilgilerin Bakanlık veri tabanına girilmesi,
ç) Belgelendirmeye esas olan yürürlükteki TS EN ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Standardına göre Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite olmuş veya Türk Akreditasyon Kurumu tarafından kabul edilen kurumlarca akredite olmuş uygunluk değerlendirme kuruluşlarınca verilmiş belgeye sahip olunması veya belgelendirme başvurusu yapıldığına dair başvuru yapılan kurum veya kuruluş tarafından düzenlenmiş belge sunulması.

VII- SONUÇ

Enerji verimliliği, enerji sektörünün en dinamik alanlarından biridir. Bu alanda dünyadaki gelişmelere paralel olarak Türkiye’de de adımlar atılmaya başlanmıştır. Bu noktada gerek özel sektör gerekse de kamuda, belirlenen şartlardaki işletmelerin enerji yönetimi faaliyetleri yürütmeleri için enerji yöneticisi görevlendirilmesi ve enerji yönetim birimi kurmaları zorunlu hale getirilmiştir. Bunun yanında endüstriyel işletmeler, üç yıl içerisinde enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az yüzde on oranında azaltmayı taahhüt ederek Bakanlık ile gönüllü anlaşma imzalayabilmektedir. Başvuru sürece ve değerlendirme aşamasının ardından gönüllü anlaşma yapan ve taahhüdünü yerine getiren gerçek veya tüzel kişilerin ilgili endüstriyel işletmesinin anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin yüzde otuzu, Bakanlık ödeneklerinin yeterli olması durumunda ve bir milyon Türk Lirasını geçmemek kaydıyla Bakanlık bütçesinden karşılanır. Böylece şirketler 1.000.000.-TL’ye kadar destek alarak enerji verimliliği çerçevesinde teşvik edilmiş olmaktadır. 2020 yılı gönüllü anlaşma başvuruları Bakanlığa mail veya posta yoluyla 01 Mayıs 2020 - 01 Temmuz 2020 tarihleri arasında alınacaktır.

Saygılarımızla

Forensis Hukuk Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için bir hukuk bürosuyla bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz.